بررسی اختلافات فقهی شهید اول و ثانی در مبحث نکاح و طلاق و مقایسه آن با قانون مدنی ایران

نظرات فقهی شهیدین به دلیل توجه خاص دانش پژوهان در طول تاریخ به آثار و تالیفات این دو، و نیز به جهت جایگاهی که در قانون مدنی ایران دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تا حدود یک قرن و نیم بعد از شهید اول ، تلاش های علمی به شرح کتب و آثار او معطوف بود. شهید ثانی نیز، مکتب رجالی خاصی را بنیان نهاد و به دلیل هجمه احادیث جعلی به مراکز علمی، به بررسی رجالی حدیث، توجه فراوان داشت. اهمیت نکاح و مسائل متفرع بر آن و اختلافات فقهی شهیدین در این باب و موضوعات پیرامون آن و کاستی های قانون مدنی ایران در این حوزه، ضرورت توجه به اختلافات شهیدین و بررسی و تحلیل مبانی و قرائن دخیل در موضوع را بیش از پیش نشان می دهد. در این تحقیق، اختلافات یافت شده بین شهیدین در مبحث نکاح و طلاق، به همراه ادله ایشان، بررسی علل و مبانی این اختلاف، نظر قانون مدنی ایران و نظر برگزیده آورده شده است. در بین سی و هشت مورد اختلاف یاد شده، بیشتر این اختلاف نظرها به اختلاف در مبانی رجالی شهیدین باز می گردد. شهید اول شهرت را حجت دانسته و آن را جبران کننده ضعف سند می داند و به بررسی سلسله سند روایات توجه چندانی ندارد. شهید ثانی شهرت را حجت نمی داند و در هر مسأله ای روایات و ادله موجود را گردآوری کرده و به بررسی سندی و محتوایی آن می پردازد و نقاط ضعف و قوت محتوا را نیز در نظر می گیرد و در صورتی که روایت با اصول و مسائل پذیرفته شده مذهب مخالف نباشد، آن را پذیرفته و به آن استناد می کند و در غیر این صورت به دلایلی مثل اصل برائت تمسک می جوید. مسأله دفعات رضاع، عده مفقود، عدم تعیین معقود علیها، ضمانت مهر از طرف مادری که فضولا دختری را به عقد پسرش در آورده است و استقرار مهر به وسیله خلوت، نمونه هایی است از مسائلی که اختلاف شهیدین در آن ها از اختلافات رجالی سرچشمه می گیرد. شناسایی اختلافات فقهی شهیدین در باب نکاح و طلاق و نظر قانون مدنی ایران و تحلیل دلایل شهیدین در این باب و تعیین حکم قریب به واقع، نتیجه تحقیق حاضر است که زمینه علمی مناسبی را برای اصلاح و تکمیل قوانین مربوط به نکاح و طلاق فراهم می کند.